بررسی توسعه مطالعات شیعه شناسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی

پژوهش حاضر، به منظور بررسی روند شکل گیری شیعه شناسی در ایران، بعد از انقلاب اسلامی با استفاده از روش¬های پیمایشی، تحلیلی – توصیفی صورت گرفته¬است. و از آن¬جا که مجموعه فعالیت¬های شکل¬گرفته در حوزه شیعه¬شناسی در ایران، عمدتاً در مراکز دانشگاهی و نیز در برخی مراکز حوزوی، موسسات خصوصی و سازمان های مردم نهاد، انجام می¬شود، برای پی بردن به روندشکل گیری و توسعه¬ی این مطالعات، مراکز فعال در این زمینه به چهار دسته دانشگاهی، حوزوی، موسسات و دیگر مراکز تقسیم شده¬ و مهم ترین¬ و فعال¬ترین این مراکز با ذکر هدف، روش، موضوع و بیان ویژگی هایی از آن¬ها، مورد پژوهش و مقایسه واقع شده و در انتها نقاط اشترک و افتراقشان ذکر گردیده¬است. مهم¬ترین نتیجه¬ی یافت¬شده عبارت است از توسعه¬ی این مطالعات در بخش تاریخ و اعتقادات در این حوزه؛ همچنین باید اشاره کرد که هرچند این رشته علمی دارای شاخه¬هایی نظیر جامعه شناسی، تاریخ اجتماعی و کلام اجتماعی است اما در ایران بعد تاریخی وکلامی، آن هم به صورت تک بعدی، بدون توجه به بعد اجتماعی این شاخه علمی، رشد وتوسعه پیدا کرده¬است. از دیگر نتایج به¬دست آمده، تشابه اسمی و تفاوت مفهومی ¬است که در مراکز فعال، تحت عنوان شیعه¬شناسی دیده¬می¬شود؛ زیرا بیشتر فعالیت این مراکز، معطوف به بعد اعتقادی و مکتب شناسی است که از آن به تشیع شناسی تعبیر می¬شود، درصورتی که شیعه¬شناسی، علمی است که به بعد عملی جنبه¬هایی اجتماعی زندگی پیروان این مذهب می¬پردازد.